Emniyet Ventili, Basınç Valfi Periyodik Kontrolleri Hakkında

Emniyet Ventili nedir?

Farklı akışkanlara ve belli bir basınca göre dizayn edilmiş olan sistemlerin tüm olumsuzluklara karşı korumaya alınması için, dizayn basıncı belli bir değer üzerine çıktığında akışkanın (buhar, sıvı, gaz) kontrollü olarak tahliye edilmesini sağlayan vanalara denir. Basınçlı kaplarla ilgili alınması gereken emniyet kuralları içerisinde, basınçlı kap genellikle 2 adet emniyet ventili ile techiz edilmektedir.

Sistem basıncının, ventilin ayar edildiği basınç değerinin üzerine çıkması halinde belirli miktarda buhar, gaz veya sıvıyı tahliye eder. Böylelikle emniyet altında tutulması istenen basınç sistemini müsaade edilmeyen basınç yükselmelerine karşı korur. Emniyet ventilini mümkün olan en az basınç düşümü ile tekrar kapamalı ve ventil sonraki açmaya kadar sızdırmaz olarak kalmalıdır. Emniyet ventili; tam tahliye kapasitesine, ayarlanan basıncın maksimum %10 basınç artmasıyla ulaşır. Emniyet ventilinin kapama basıncı: Sıkıştırılabilen maddelerde ilk açma basıncının (ayar basıncının) maksimum %10, sıkıştırılamayan maddelerde ise maksimum %20 altındadır.

Emniyet Ventili Terimleri

İşletme Basıncı: Basınçlı kap içerisinde kabul edilen basınçtır. Ayar basıncının altındadır. Genellikle işletme basıncı, emniyet ventili kapama basıncının altında tutulmaktadır.

Maksimum İşletme Basıncı: Basınçlı kabın imalatçı etiketinde belirtilen maksimum basınçtır.
Ayar Basıncı: Ventil diskinin açılmaya başlaması anındaki basınçtır.
Tam Açma Basıncı: Emniyet ventilinin tam tahliye anındaki basınçtır.
Kapama Basıncı: Emniyet ventili diskinin tekrar site oturması anındaki basınçtır.
Karşı Basınç: Emniyet ventilinin çıkış tarafındaki basınçtır.
Basınç Yükselmesi: İlk açma basıncı ile tam açma basıncı arasındaki basınç farkıdır.
Basınç Düşümü: İlk açma basıncı ile kapama basıncı arasındaki basınç farkıdır.
Çalışma Basıncı Farkı: Basınç yükselmesi ile basınç düşmesi değerlerinin toplamıdır.

Emniyet Ventili Montaj, İşletme ve Bakımı

1- Depolama ve nakliye ve montajı itina ile yapılmalıdır.
2- Montaj zamanına kadar ventil yabancı madde ve tozlardan korunmalıdır.
3- Ventil mili, ekseni düşey olacak şekilde montaj yapılmalıdır.
4- Emniyet ventili ile basınçlı kap arasında herhangi bir vana konulmamalıdır.
5- Emniyet ventili montaj edildiği yerde kolayca müdahale edilebilir alana sahip olmalıdır.
6- Emniyet ventili çıkış borusu en kısa yoldan atmosfere açılmalıdır.
7- Emniyet ventili, çıkış borusu çıkış istikametinde eğimli olmalıdır.
8- Eğer emniyet ventili sonrası yükselme söz konusu ise dirsek kısımında oluşabilecek suyu almak için drenaj, pot (iç içe geçmiş iki boru), çap büyütme gibi seçeneklerden birinin dizaynı yapılmalıdır.
9- Her bir emniyet ventili için ayrı çıkış hattı yapılmalıdır. Eğer egzoz borusuna girişi olacak ise; emniyet ventili çıkışı ile egzoz arası mesafe minimum 4 metre olmalıdır. Ayar: Emniyet ventilleri uygulama yerinde kolayca ayarlanabildiği gibi ayarları yapılmış olarak da temin edilebilir.

İşletme ve Bakım

Emniyet ventili zaman zaman blöf kolu vasıtası ile tahliye yaptırılmalıdır. Böylece emniyet ventilinin normal çalışıp çalışmadığı kontrol edilmiş olduğu gibi içerisinde pislik toplanması önlenmiş olur. Emniyet ventilleri sistem bütününde diğer tüm ürünlerin çalışmadığı durumda sistemi korumak için daima çalışmaya hazır durumda olması gerekmektedir. Bu durumun sağlanabilmesi için emniyet ventilleri temiz olmayan akışkan ve dış ortam durumlarında revizyon ve bakıma tabi tutulmalıdır.

Periyodik Kontrol ve Muayeneleri;

2.1. Basınçlı kap ve tesisatlar

• 2.1.1. Basınçlı kaplarda temel prensip olarak hidrostatik test yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır. Ancak iş ekipmanının özelliği ve işletmeden kaynaklanan zorunlu şartlar gereğince hidrostatik test yapma imkânı olmayan basınçlı kaplarda hidrostatik test yerine standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri de uygulanabilir. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir.
• 2.1.2. Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri, 22/1/2007 tarihli ve 26411 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği, 31/12/2012 tarihli ve 28514 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği ve 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliğinde yer alan ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmayan hususlar saklı kalmak kaydıyla ilgili standartlarda belirtilen kriterlere göre yapılır.